Programmaplan

Activiteit: Programmalijn 1: "Integrale preventie"

• Opstellen preventieagenda sociaal domein: daarin staat wat er aan preventief en collectief aanbod is, maar ook nieuwe initiatieven gericht op vroegsignalering en vroegtijdige interventies en versterken van het voorliggend veld.
• Activiteiten binnen sport en cultuur gericht op preventie verbinden we aan de preventieagenda sociaal domein zodat uitingen in sport en cultuur gaan bijdragen aan het voorkomen van inzet van geïndiceerde zorg en ondersteuning.
• Aandacht voor draagkracht van mantelzorgers en vrijwilligers.
• Preventie in het kader van positieve gezondheid en tijdig ondersteunen.
• Bevorderen van participatie in de vorm van een zinvolle dagstructurering bij voorkeur opleiding en/of werk.
• Formuleren van aanpak tegen eenzaamheid.
• Ondersteunen van (jonge) mantelzorgers in Almelo.
• Aanpassen welzijnsaanbod aan behoeften van Almeloërs die veel gebruik maken van zorg.
• Verbinden van formeel met informeel: werken aan versterkte combinaties van professionele en niet-professionele inzet en meer nadruk op informele inzet.
• Communiceren met inwoners om hen beter voor te bereiden op veranderingen in hun levensloop en verantwoordelijker te maken voor toekomstige zorgvraag.
• Voorlichten van inwoners over voorzieningen, zoals activiteiten van welzijnsorganisaties.
• Terugbrengen of beëindigen van zorg als deze niet meer (volledig) nodig is.
• Toewijzen van woningen aan mensen die uitstromen uit beschermd wonen en maatschappelijke opvang.
• Stimuleren van het bouwen of aanpassen van woningen zodat meer woningen levensloopbestendig zijn.
• Onderzoeken van de haalbaarheid van een Blijverslening voor bewoners om hun woning levensloopbestendig te maken.
• Deelnemen aan regionale aanpak voor dementievriendelijke gemeenten.
• Continueren van de succesvolle aanpak om vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan.
• Bevorderen dat ouders hun kinderen naar de voorschoolse opvang brengen.
• Uitvoeren project Het Jonge Kind inclusief ‘Een kansrijke Start’.

Uitvoering 2019:
In 2019 is gestart met het inrichten van een driejarige pilot voor het realiseren van algemene voorzieningen voor welzijnsactiviteiten in het kader van dagstructurering. Met het versterken van de algemene voorzieningen beogen we de inzet en de kosten van maatwerkvoorzieningen te verminderen en daarmee een bijdrage te leveren aan de taakstelling voor zorg. De algemene voorziening is toegankelijk voor alle inwoners van Almelo. Hiervoor is geen indicatie of beschikking nodig. In 2020 zullen deze voorzieningen worden geëvalueerd. Met het trekken van lessen en het ophalen van de knelpunten, kunnen wij deze voorziening voor een nog bredere doelgroep als een passend alternatief aanbieden. Ook zullen de kansen op ontwikkeling richting werk maximaal worden benut.

In september 2019 is het proces rondom het opstellen van de preventieagenda van start gegaan.
Het preventieve aanbod in het voorliggend veld is geïnventariseerd. Zo hebben wij inzicht op welke gebieden en voor welke doelgroepen er een preventief aanbod is. In 2020 wordt samen met onze partners een inventarisatie gemaakt van de trends en ontwikkelingen waar wij op moeten inspelen. Hiermee kunnen wij de nieuwe initiatieven gericht op preventie en vroegsignalering opnemen in de te ontwikkelen preventieagenda.

In 2019 is besluitvorming voorbereid om in 2020 en 2021 in samenwerking met Menzis, Sportbedrijf Almelo en huisartsen een Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) aan te bieden aan onze inwoners.
Met het multidisciplinaire GLI-programma werken deelnemende volwassenen aan het verbeteren van hun leefstijl en het verminderen van hun overgewicht. Hierdoor kan de GLI een preventieve werking hebben t.a.v. verschillende ziektes die gerelateerd zijn aan overgewicht en een ongezonde leefstijl, zoals diabetes en hart- en vaatziekten.

De lokale coalitie Erbij Almelo, die zich richt op een gezamenlijke aanpak van eenzaamheid en een dementievriendelijk Almelo, heeft het beleidsplan voor de jaren 2019-2022 ingediend bij het college. Na vaststelling heeft een grote verscheidenheid aan partijen tijdens een startconferentie de intentie uitgesproken om zich te binden aan de coalitie en de samenwerking te bevorderen. We starten in 2020 met het geven van voorlichting, het signaleren van eenzaamheid en het opzetten van een meldpunt.

De visie, strategische en operationele doelstellingen van het Jonge kind in Almelo zijn door het college vastgesteld. Hierin zijn de wettelijke verplichtingen (overleg openbaar onderwijs, overleg passend onderwijs en onderwijsachterstandenbeleid) opgenomen. De nieuwe doelgroepdefinitie voor Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is in 2019 ontwikkeld waardoor niet alleen op taalachterstand wordt geïndiceerd, maar ook op ontwikkelingsachterstanden. In 2020 wordt er met de voorschool en het onderwijs een monitor ontwikkeld voor de effecten van VVE.

Uitvoering van Kansrijke Start is gestart. Vrouwen met jonge kinderen, in een kwetsbare positie, worden eerder gesignaleerd waardoor eerder (lichtere) hulp ingezet kan worden.

Het Jonge Moederwerk is uitgebreid en de maximum leeftijd van de doelgroep is losgelaten. Hierdoor kunnen vroegtijdige interventies toegepast worden op een bredere doelgroep.

We zijn 2019 gestart met het Buitenhuisproject. Dit project richt zich op kinderen van ouders met psychische problemen of een verslaving en een onveilige thuissituatie. Het doel is om het welbevinden van deze kinderen te vergroten en de kans op kindermishandeling of (latere) psychische problemen te verkleinen door het bieden van kinderopvang of buitenschoolse opvang (BSO). In 2021 vindt de evaluatie van dit tweejarige project plaats.

De aanpak om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan is gecontinueerd en wordt versterkt. Onder de vlag van het regionale plan ‘de Twentse Belofte’ worden bijvoorbeeld processen op regionaal niveau geüniformeerd, waardoor lokaal efficiënter en effectiever kan worden gewerkt. Door intensiever samen te werken met het samenwerkingsverband, het ROC van Twente en Zone College, maar ook bovenregionale scholen als Deltion en Landstede, komt problematiek (bij de jongeren of in de samenwerking) sneller naar voren en kan daar naar worden gehandeld.

In november 2018 heeft de raad in een motie gevraagd om een onderzoek naar de mogelijkheden om langer zelfstandig wonen door ouderen te bevorderen door middel van een Blijverslening. Het onderzoek heeft plaatsgevonden. Behalve ondersteuning aan oudere woningeigenaren bleek ook behoefte aan (uitbreiding van) een starterslening. Voorgesteld wordt om met een integrale verordening mogelijkheden te creëren voor financiële ondersteuning van zowel starters als oudere woningeigenaren.

Activiteit: Programmalijn 2: "Intensiveren samenwerking (keten)partners"

• Met pilots/experimenten gaan we verkennen wat de beste manier is om tot innovatieve, laagdrempelige en efficiënte oplossingen te komen. Dit werken we de komende tijd samen met onze partners verder uit.
• We maken, herzien of verscherpen de samenwerkingsafspraken met de gecertificeerde instellingen, rechtbanken en huisartsen.
• Verlagen van het aantal verwijzingen van huisartsen naar (Jeugd)GGZ en de voorziening Ondersteuning Zelfstandig Leven door inzet van wijkcoaches in alle huisartsenpraktijken.

Uitvoering 2019:
Binnen het project de Integrale Ketenaanpak Maatschappelijke Opvang zijn de eerste zes instrumenten/interventies uitgewerkt en deze worden de komende maanden geïmplementeerd. De beoogde effecten voor de zes instrumenten zullen worden gemonitord op maatschappelijke kosten en baten.
Door dit project zien we in de praktijk dat de uitvoerend professionals van de ketenpartners nauwer samenwerken waardoor eerder oplossingen worden gevonden in – vaak lastige – casussen en erger (bijvoorbeeld overlast en maatschappelijke onrust) wordt voorkomen. Ook op beleidsmatig en op managementniveau werken de organisaties nauwer samen, waardoor innovatieve oplossingen voor vraagstukken worden gevonden. Denk bijvoorbeeld aan hoe in de keten omgegaan wordt met steeds lastiger psychische problematiek, of hoe we de oorzaken van dakloosheid, waaronder schulden, effectiever kunnen aanpakken.

Op regionaal niveau is er samenwerking tussen Almelo, Hengelo en Enschede rondom Onderwijs en Zorg. In deze samenwerkingsgroep is zowel aansluiting vanuit het onderwijs (bestuurlijk en uitvoerend), zorgverzekeraar Menzis, ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de drie grote gemeenten in de regio. Deze samenwerking heeft tot doel om als Twente pilotregio te worden voor de invoeging van zorg in onderwijs.
Verder is de samenwerking op lokaal niveau met de gecertificeerde instellingen verbeterd. Er is actief ingezet op het verbeteren van de afspraken, contactmogelijkheden en vooral inhoudelijke ondersteuning vanuit het wijkteam aan de gecertificeerde instellingen. Dit heeft er toe geleid dat we in 2019 in 20 casussen een passende oplossing hebben gevonden in het lokale aanbod/voorliggend veld.

We hebben, ook onder de vlag van de Twentse Belofte, een start gemaakt om intensiever met het ROC van Twente samen te werken. Het ROC van Twente is gezien haar omvang een van de grootste ‘leveranciers’ van jongeren die gebruik maken van de dienstverlening van het RMC. Wij zijn gestart met een onderzoek om een deel van de werkzaamheden van RMC te verplaatsen naar de locaties van het ROC van Twente. Op die manier zijn we bij de ‘vindplaats’ aanwezig en creëren we korte lijnen tussen de organisaties. Ook verkorten we de processen rondom de jongeren, in die zin dat een overdracht sneller en warm kan gebeuren.

Activiteit: Programmalijn 3: "Monitoring en Sturing"

• Gebruik maken van bestaande en nieuw te ontwikkelen dashboards binnen het sociaal domein.
• Analyseren, interpreteren en valideren van landelijke, regionale en lokale monitoring op het gebied van Zorg.
• Monitoring en sturingsinformatie gebruiken voor andere sturingsvormen en bekostigingsvormen. Waar is winst te behalen, door bijvoorbeeld het anders indelen van verschillende vormen van zorg. Of door eerder een interventie of verblijfscomponent in te zetten, om daarmee onnodige zorgvormen te voorkomen.
• De beschikbare gegevens als input gebruiken voor beleidsevaluatie en om verantwoording af te leggen of de Rijksmiddelen effectief wordt besteed.
• Ontwikkelen van een ‘vlekkenkaart’ waar we in kaart brengen waar alle zorglocaties in Almelo zijn (inclusief Wlz). Op deze manier kunnen wij inzichtelijk maken waar de (on)mogelijkheden zitten voor nieuwe initiatieven.

Uitvoering 2019:
Er is een lokale monitor ontwikkeld op het vlak van Wmo en Jeugd. Naast de technische ontwikkeling is er ook een integrale samenwerking tussen de adviseurs van Financiën, Informatievoorziening, Wmo, Jeugd en zijn contractmanagement en de backoffice ook aangesloten. Zodoende ontstaat er meer inzicht en sturing op het verloop van start tot einde van de indicatie. Het inzicht dient bovendien als input voor beleidsevaluaties. Deze monitor heeft geleid tot het effectief inzetten van maatregelen om instroom te verminderen, doorstroom te bevorderen en uitstroom te versnellen. Een voorbeeld is het project met de gecertificeerde instellingen. Hier werken wij op basis van een actieve monitor om zo elke verwijzing scherp te krijgen. Dit resulteert in het afbuigen van instroom naar voorliggende voorzieningen of een andere vorm van passende hulp.

Het kernteam Informatievoorziening & Datagedreven werkt aan de zogenoemde ‘vlekkenkaart’. De eerste inventarisatie van de gezamenlijke informatiebehoefte heeft plaatsgevonden. In 2020 wordt de nodige informatie verzameld en verder uitgewerkt in een projectplan. Hierbij worden ook relaties gelegd met andere regionale initiatieven (zoals van GGD) en wordt het Kennispunt Twente betrokken in de uitwerking.

Rondom Jongeren in een kwetsbare positie (JIKP: jongeren die een kwetsbare overstap maken vanuit praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs, VMBO-basisberoepsgerichte leerweg, en de Entree-opleiding) hebben we met alle scholen in Twente afgesproken dat zij één applicatie gaan gebruiken om deze jongeren in beeld te brengen. Het in beeld brengen en monitoren is een RMC taak. Hierdoor zorgen we dat we alle jongeren in beeld hebben en zo nodig kunnen zorgen voor een warme overdracht naar gemeenten voor de begeleiding richting arbeidsmarkt of het organiseren van dagbesteding. Monitoren gebeurt tot 23 jaar of zoveel eerder als dat er een startkwalificatie is behaald. Kennispunt Twente heeft een start gemaakt met het ontwikkelen van de monitoring van deze groep.

Activiteit: Programmalijn 4: "Lobby richting Rijk"

• Strategisch lobbyoverleg met de 14 Twentse gemeenten. Geconstateerd is dat voor een effectieve Twentse lobby één taal nodig is op basis van uniforme feiten en cijfers. De 14 Twentse gemeenten werken toe naar regio brede uniformiteit/vergelijkbaarheid van cijfers in het sociaal domein en naar harmonisatie in wijze van begroten.
• Factsheet maken voor de bestuurders voor de politieke lobby richting de landelijke partijen en Rijksoverheid. In deze factsheet moet met feiten en cijfers inzichtelijk worden gemaakt dat Almelo een zwakke sociaal- economische infrastructuur heeft en een nadeelgemeente is op alle drie de wetten (Wmo, Jeugd en Participatiewet).
• In beeld brengen welke acties zijn uitgezet vanuit gemeente, Regio Twente en externe partners (voor zover relevant).
• In beeld brengen waar de kansen liggen en hoe we de lobby beter en efficiënter zouden kunnen inzetten zodat dit proces gestructureerd wordt opgepakt en minder ad hoc.
• Op zoek gaan naar andere gemeenten (bondgenoten) met soortgelijke infrastructuur. Verkennen waar eventuele mogelijkheden liggen om samen te werken in het kader van de lobby.
• Op bestuurlijk niveau het gesprek/discussie aangaan met regio, VNG/ G40 en Den Haag.
• Verkennen van de mogelijkheden om meer wettelijke ruimte en bevoegdheden te krijgen. Hierbij kan o.a. gedacht worden aan het opleggen van een eigen bijdrage binnen de Jeugdwet en meer juridische mogelijkheden om op te treden tegen zorgfraude.

Uitvoering 2019:
In het landelijke proces om te komen tot nieuwe verdeelmodellen voor het sociaal domein en voor Beschermd Wonen / Maatschappelijke Opvang hebben wij op belangrijke momenten samen met de (sub)regio en provinciale VNG-afdeling input geleverd aan de landelijke VNG. Begin 2020 zal duidelijker worden welke gevolgen voorgestelde nieuwe maatstaven zullen hebben en of de nieuwe verdeelmodellen bijdragen aan een betere / meer toereikende bijdrage vanuit het Rijk voor de uitvoering van onze wettelijke taken op deze gebieden.

In oktober 2019 is een brief verstuurd namens het bestuur van VNG Overijssel naar de ministers van Financiën, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de minister van Economische Zaken alsook naar alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Daarin worden de (negatieve) maatschappelijke gevolgen van de financiële situatie van Overijsselse gemeenten weergegeven. De tekorten in het sociaal domein leiden in veel gemeenten tot ongewenste besparingen in het sociaal domein en bezuinigingen op
andere beleidsvelden, tot het ‘opeten van reserves’ en het doorvoeren van lastenverhogingen. Als oplossingsrichting voor de korte termijn wordt gevraagd om 600 miljoen euro incidenteel voor gemeenten. Voor de langere termijn moeten betere financiële verhoudingen en verdeelmodellen een structurele oplossing bieden.

Door Regio Twente is aan provincie Overijssel gevraagd om, vanuit haar toezichthoudende rol, aandacht te vragen bij het Rijk voor de nijpende situatie bij gemeenten. De provincie heeft daarop verschillende acties ondernomen: inzet commissarissen van de Koning (CdK) via het Interprovinciaal Overleg en de Kring van Commissarissen van de Koning, gespreksronde langs gemeenten, bijeenkomst ‘Grip op sociaal domein’ en bestuurlijke afspraken rond leefbaarheid en sociale kwaliteit.